De stichting stelt u een 7 km lange wandelroute voor, in een gebied tussen
Retranchement, Sluis en Knokke. Het begint bij het gehucht De Vrede. Als u de
pijlen volgt zoals aangegeven, loopt u langs een interessante bunkerlinie. Het
gaat om de zogenaamde Hollandstellung. In de Eerste Wereldoorlog hadden de
Duitsers geen vertrouwen in de Nederlandse verdediging van de Westerschelde en
sloten een invasie van de Engelsen op Zeeuws-Vlaanderen niet uit. Voor de
geallieerden zou het een mogelijkheid zijn om het Westfront open te breken. Dit
gegeven was de ultieme grondslag voor het opwerpen van een verdedigingslinie. En
zo ontstond de hoogst interessante Hollandstellung langs de Nederlandse grens
tot aan Antwerpen. Een groot deel van de vele bunkers is nog aanwezig. Als u
vanuit Nederland bij Retranchement de grens overgaat en richting Knokke volgt,
komt u na twee kilometer bij het gehucht De Vrede. Bij de rotonde rechtsaf
richting Knokke. Als het wegdek daar gaat bestaan uit kinderkopjes zijn we in
Hazegras. Voorbij de laatste boerderij aan de rechterzijde gaat een weggetje
naar rechts: de Dijkgraafstraat. Dit is het beginpunt van de wandeling.

We lopen het Hazegras in, na enkele honderden meters komt de eerste bunker links
op het boerenerf.
Het handelt om een personeelsbunker. We volgen nu het fietspad richting De
Vrede. In de bocht die naar de rotonde loopt, gaan we links aanhoudend verder,
het fietspad volgend richting Nederland. We lopen nu achterlangs de boerderij
met op het erf twee bunkers. Langs de weg staan in het weiland verschillende
bunkers. We zijn nu gearriveerd in het voormalige Stützpunkt Heinrich.

Ook in de Tweede Wereldoorlog speelden deze bunkers een rol. Op 31 oktober 1944
werd de stelling door de geallieerden beschoten. Kapitein (Hauptmann) Fritz
Hascher had zijn hoofdkwartier in een van de bunkers. Voor hij er erg in had,
stonden de Canadezen in de stelling en capituleerde hij. Voordat we op de weg
komen, gaat er een karrenspoor naar links langs de dijk. Deze nemen we en zo
lopen we tussen dijk en knotwilgen. Verder passeren we manschappenbunkers en
mitrailleursnesten. We komen ook nog een telefoonschakelbunker uit de Tweede
Wereldoorlog tegen. Op het moment dat de dijk met een bocht naar rechts draait,
gaan we links naar beneden, de onverharde weg op. Deze slechte weg volgen we tot
aan een boerderij. We gaan linksaf en komen weer op de plaats waar we vertrokken
zijn. Hiermee heeft u een uniek restant gezien van een verdedigingslinie die de
basis geweest is voor de verdere ontwikkeling van de Duitse vestingbouw.
R.C. Murk